Op 28 juni 2011 vond bij SURFnet een bijeenkomst plaats waarin de opties werden gepresenteerd en geanalyseerd van de toekomstige mobiele infrastructuur bij kennisinstellingen. Er waren ruim 30 aanwezigen, voornamelijk CIO’s van kennisinstellingen. De agenda van deze bijeenkomst was als volgt (met links naar de gegeven presentaties):
- 12.00 uur: Ontvangst, met lunch
- 13.00 uur: Opening door E. Bleumink, directeur SURFnet
- 13.15 uur: Ontwikkelingen in mobiele netwerken op de campus (F. Panken, SURFnet)
- 14.00 uur: Een 4G LTE campus netwerk (J.W. Wallenburg, Ericsson)
- 14.45 uur: Ontwikkelingen in Wi-Fi (F. Panken, SURFnet)
- 15.15 uur: Pauze
- 15.30 uur: SWOT analyse van “mobiele campus van de toekomst”
- 16.30 uur: Kruisen van uitkomsten (SWOT van elk groepje uitleggen)
- 16.45 uur: Stemmen; welke optie is het meest belovend?
- 16.50 uur: Knagende vraag: wie wil meedoen aan een trial om de meest belovende optie te realiseren?
- 17.00 uur: Borrel
De aanleiding voor het organiseren van de bijeenkomst kwam mede voort uit de behoefte van CIO’s van Nederlandse kennisinstellingen om in de ambities voor 2012 meer aandacht te besteden aan draadloze netwerken. SURFnet bestudeert binnen het Gigaport 3 programma de mogelijkheden voor een draadloze infrastructuur waarmee studenten en medewerkers van kennisinstellingen in Nederland goede netwerk toegang krijgen met elk (mobiel) apparaat.
In de opening van de bijeenkomst toont Erwin Bleumink dat de toegenomen afhankelijkheid van de mobiele netwerk infrastructuur zichtbaar is in de ambitie van SURFnet: een draadloze infrastructuur voor alle mensen die zijn aangesloten bij een Nederlandse onderwijs- en/of onderzoekinstellingen. SURFnet heeft contact met een mobiele operator die een LTE-trial wil uitvoeren om te onderzoeken wat deze technologie voor het onderwijs betekent. SURFnet is op zoek naar kennisinstellingen die in deze trial mee willen doen.
LTE is de opvolger van UMTS: de nieuwe netwerk technologie voor publieke draadloze netwerken waarmee hogere download en upload snelheden worden gehaald.
Opties voor LTE netwerken (op de campus)
Een palet aan kansen om de mobiele ambitie van SURFnet te vervullen werd gepresenteerd, uitlopend van het worden van een (mogelijk virtuele) mobiele operator tot het uitzenden van “eduroam” op commerciele hotspots.
In maart is een workshop gehouden onder onderzoekers, docenten en ICT-beheerders om na te gaan welke behoefte er zijn op het gebied van een “draadloze infrastructuur”.
Uit de workshop bleek o.a. dat hoger onderwijs- en onderzoekinstellingen erg afhankelijk zijn van de draadloze in- frastructuur. Dit komt enerzijds omdat studenten en medewerkers tal van apparaten meenemen (smartphones, iPads, laptops) die verbinding maken via het Wi-Fi (eduroam) netwerk en die gebruiken voor netwerk intensieve applicaties, zoals bijvoorbeeld het afspelen van video. Anderzijds worden steeds meer gegevens opgeslagen (en applicaties ondergebracht) in de cloud, wat naast een toenemende afhankelijkheid tevens leidt tot extra belasting van het Wi-Fi netwerk. De invoering van het nieuwe werken en het altijd en overal kunnen en willen studeren, zorgt er o.a. voor dat mensen ook buiten de gebouwen (op de campus) toegang willen hebben tot het draadloze net- werk van een kennisinstelling.
Netwerkbeheerders gaven aan dat de locaties waar veel behoefte is aan een draadloos netwerk, continu veranderen. Hierdoor wordt de Wi-Fi netwerkplanning steeds moeilijker. Een snel draadloos netwerk op de campus was dan ook een vaak gehoorde wens. Mede omdat het bevestigen van Wi-Fi access points in de buitenlucht geen succes blijkt te zijn, is het hebben van (een eigen?) 4G/LTE netwerk voor onderwijs- en onderzoek instellingen een breed gedragen wens. Een dergelijk netwerk is een toevoeging aan de Wi-Fi infrastructuur maar vervangt de Wi-Fi infrastructuur niet. Om continuiteit van sessies te realiseren (van buiten naar binnen en vise versa), zou dit LTE-netwerk dan naadloos moeten samenwerken met het Wi-Fi netwerk.
Concluderend zijn er drie opties opgesteld om LTE-dekking op een campus te realiseren:
1. Outsourcing: in deze optie selecteert een onderwijs- en/of onderzoeksinstelling een mobiele netwerk operator waarmee een contract wordt opgesteld voor LTE-connectiviteit. Plaat- sing van LTE-antennes op de campus zou een onderdeel van dit contract kunnen zijn, waardoor de verbinding buiten de onderwijsgebouwen wordt verbeterd. Omdat het netwerk van de operator gescheiden is van netwerk van de operator, kan de integratie met het Wi- Fi / eduroam netwerk met deze optie niet worden gerealiseerd. Een voor de hand liggend voordeel van deze optie is dat de campus niet de enige locatie zal zijn waar studenten en medewerkers toegang tot het netwerk krijgen via de LTE-technologie.
2. Do it yourself: plaats ‘zelf’ LTE-antennes rond de campus en zorg dat die via SURFnet worden ontsloten met overige LTE functionaliteiten. Door de LTE-antennes de frequenties te laten uitzenden van reguliere Nederlandse operators, kunnen studenten en medewerkers toegang tot het LTE-netwerk krijgen zonder dat hiervoor aanpassingen van hun abonnement nodig zijn. SURFnet zal dan contact met operators onderhouden om de authenticatie van de mobiele devices op de gebruikelijke manier te laten verlopen. Omdat de LTE- antennes zijn aangesloten op de ICT-infrastructuur van de kennisinstelling kan de continuïteit van een sessie worden gegarandeerd, als iemand van buiten naar binnen loopt en het mobiele device moet overschakelen van LTE naar Wi-Fi. Omdat op de campus geen gebruik gemaakt wordt van het netwerk van de operator, kan het gebruik buiten de reguliere abonnementsvorm van de operator worden gehouden.
3. Geen actie ondernemen voor 4G: vertrouw op de evolutie van Wi-Fi en onderneem als kennisinstelling geen actie om mobiele devices via LTE te ontsluiten. Voor netwerkverbinding buiten de gebouwen, vertrouwt de kennisinstelling volledig op de netwerk infrastructuur van Nederlandse mobiele operators.
Op verzoek van SURFnet heeft Ericsson de technische haalbaarheid van optie 2 onderzocht. De conclusie is dat deze optie mogelijk is. Ericsson geeft vervolgens meer uitleg over LTE (wat het kan, wat de status is) en aanvullingen t.o.v. Wi-Fi en de functionaliteiten die in optie 2 door SURF-net, een kennisinstelling en door mobiele operators moeten worden ondersteund. Tevens wordt getoond dat diverse operators UMTS-masten op gebouwen van kennisinstellingen hebben geplaatst. De rest van de middag staat in het kader van het analyseren van de voor- en nadelen, de kansen en bedreigingen van elk van bovenstaande opties.
SWOT analyse van de opties
De aanwezigen splitsen zich op in drie groepjes. Elk groepje met aanwezigen maakt een SWOT- analyse van een van de eerder vermelde opties voor een LTE-netwerk op de campus. Deze SWOT- analyses worden puntsgewijs besproken.
1. “Outsourcing”
Sterkte: eenvoudig m.b.t techniek, eenvoudig realiseerbaar, een contract voor lange periode
Zwakte: onzekerheid toekomst (korte termijn goed maar dekking/snelheid op lange termijn onzeker), toegang lastig, verkeer via provider: minder bandbreedte & mogelijk data limieten, geen controle, geen integratie met Wi-Fi.
Kansen: vraag bundeling mogelijk, kan nu al met 3G technologie, laag risico, kosten besparen (o.a. op Wi-Fi)
Bedreigingen: lock-in: kennisinstelling stelt zich afhankelijk van 1 provider, kosten hoger per gebruiker, stralingsangst.
2. “Do it yourself”
Sterkte: verbetert binding met studenten, stimuleert nieuw gedrag studenten, zelf controle, betere garantie van de netwerk dienst, sneller dingen mogelijk maken dan de markt dit doet, goede capaciteit op campus, gebaseerd op bestaande abonnementen, goede schaalbaarheid per site en operator, behouden van autonomie bestaande operators.
Zwakte: aanmelden student/gebruiker, geen spraak, niet in binnenstad, onzekerheid LTE- technologie, zelf controle, gebruik van twee technologieën (LTE & Wi-Fi).
Kansen: VoIP, nieuwe diensten (virtualisatie, QoS,), combineren met optie 1, eigen onderzoek toepassen.
Bedreigingen: gezondheidsaspecten, aansprakelijkheid, geen garanties, herinvoeren pico/femto: complexiteit blijft, markt groeit sneller dan we op een campus aankunnen.
3. “Geen actie ondernemen voor 4G”
Sterkte: Trusted network, autonomie t.a.v. access control, geen financiële drempel, beheer overzichtelijk, rust in de tent.
Zwakte: beperkte plaatselijke dekking, geen gebruik maken van aanbod marktpartijen beperkte investering in belangrijke taak van kennisinstelling.
Kansen: –
Bedreigingen: geen antwoord op toename netwerk gebruik, storingsbronnen nemen toe, ontevreden gebruikers, afhankelijk van devices van gebruikers.
Na afloop werden de SWOT-analyses van elk van de opties gedeeld met anderen. Er werd gestemd over de meest aantrekkelijke optie. Echter vanwege aankondigen van KNMI over het op komst zijnde zeer slecht weer, waren na afloop slechts 6 mensen van de doelgroep over. Hierdoor kan de stemming (een voorstander van optie 2 en vijf voorstanders van optie 3) niet als representatief worden beschouwd.
Bron : Surfnet